Problemy z siatkówką często rozwijają się po cichu – bez bólu i bez widocznych objawów. Kiedy jednak okulista zaleca zabieg laserowy, to znak, że struktura siatkówki wymaga natychmiastowej ochrony. Laseroterapia siatkówki oka to jeden z najskuteczniejszych sposobów zatrzymania zmian prowadzących do utraty wzroku. Warto wiedzieć, kiedy się ją wykonuje, jak wygląda zabieg i dlaczego czas gra kluczową rolę.
Kiedy laseroterapia siatkówki jest wskazana?
Zabieg laserowy stosuje się w wielu schorzeniach, w których siatkówka ulega uszkodzeniu lub grozi jej odwarstwienie. Najczęstsze wskazania to:
- retinopatia cukrzycowa – mikronaczynia w siatkówce ulegają uszkodzeniu i zaczynają przeciekać, prowadząc do obrzęku i niedokrwienia,
- obwodowe zwyrodnienia siatkówki – szczególnie u osób krótkowzrocznych, u których siatkówka jest cienka i podatna na rozdarcia,
- przedarcia i otwory w siatkówce – laser „uszczelnia” tkankę wokół ubytku, by zapobiec odwarstwieniu,
- zakrzepy naczyń siatkówki – fotokoagulacja ogranicza obrzęk i ryzyko dalszego pogorszenia widzenia.
W każdym z tych przypadków celem zabiegu jest zahamowanie postępu choroby – laser nie zawsze przywraca utracone widzenie, ale chroni przed jego dalszą utratą.
Jak rozpoznać objawy alarmowe?
Objawy, które mogą świadczyć o uszkodzeniu siatkówki, często pojawiają się nagle i wymagają natychmiastowej konsultacji okulistycznej:
- mroczki lub „muszki” – ciemne punkty lub plamki poruszające się wraz z okiem,
- błyski świetlne (fotopsje) – widoczne zwłaszcza w ciemności lub przy ruchu gałki ocznej,
- nagłe pogorszenie ostrości wzroku,
- efekt „kurtyny” lub cienia w polu widzenia – może oznaczać początek odwarstwienia siatkówki.
Zignorowanie tych objawów może doprowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku. Wczesna laseroterapia pozwala uniknąć konieczności operacji witrektomii, która jest znacznie bardziej inwazyjna.
Na czym polega fotokoagulacja i jak przebiega wizyta?
Laseroterapia siatkówki oka (fotokoagulacja) polega na precyzyjnym naświetlaniu chorego fragmentu siatkówki wiązką światła laserowego. Energia lasera powoduje mikroskopijne „przypalenia”, które uszczelniają naczynia krwionośne lub tworzą barierę zapobiegającą rozprzestrzenianiu się zmian.
Zabieg przebiega w kilku krokach:
- Pacjentowi podaje się krople rozszerzające źrenicę.
- Następnie stosuje się znieczulenie miejscowe w kroplach.
- Lekarz przykłada do oka soczewkę kontaktową i kieruje przez nią wiązkę lasera.
- Cała procedura trwa od kilku do kilkunastu minut.
Po zabiegu pacjent może widzieć rozbłyski lub lekkie zamglenie obrazu – objawy te ustępują zwykle w ciągu kilku godzin.
Jak przygotować się do zabiegu przy cukrzycy?
Pacjenci z cukrzycą powinni szczególnie zadbać o przygotowanie do laseroterapii:
- uregulować poziom glikemii – zbyt wysokie cukry mogą utrudnić gojenie i zwiększyć ryzyko obrzęku,
- zmierzyć ciśnienie tętnicze,
- przyjąć leki zgodnie z zaleceniem lekarza prowadzącego,
- poinformować okulistę o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza insulinie i preparatach przeciwzakrzepowych.
Dobrze jest zjeść lekki posiłek przed wizytą i zapewnić sobie transport – po rozszerzeniu źrenic nie należy prowadzić samochodu.
Rekonwalescencja i ograniczenia po zabiegu
Po laseroterapii nie jest potrzebny długi okres rekonwalescencji, jednak przez kilka dni należy przestrzegać prostych zasad:
- nie prowadzić pojazdów przez 24–48 godzin,
- unikać dużego wysiłku fizycznego i schylania się,
- chronić oczy przed ostrym światłem – najlepiej nosić okulary przeciwsłoneczne,
- ograniczyć czas przed ekranem, jeśli pojawia się zmęczenie wzroku.
Czasami po zabiegu lekarz przepisuje krople przeciwzapalne lub obniżające ciśnienie w oku – należy stosować je zgodnie z zaleceniem.
Kontrolne badania po zabiegu i znaczenie regularności
Pierwsza wizyta kontrolna odbywa się zwykle po 1–2 tygodniach, a następne – zgodnie z planem lekarza, np. co 3–6 miesięcy.
Podczas kontroli okulista ocenia:
- skuteczność laseroterapii,
- stan naczyń krwionośnych,
- ciśnienie wewnątrzgałkowe,
- ewentualne nowe zmiany wymagające dalszego leczenia.
Regularne kontrole są kluczowe – pozwalają szybko wykryć nowe uszkodzenia i wykonać dodatkowe „doleczenia” laserowe, zanim dojdzie do pogorszenia wzroku.
Dlaczego zwłoka zwiększa ryzyko powikłań?
Najgroźniejszym powikłaniem nieleczonych zmian w siatkówce jest odwarstwienie siatkówki – stan wymagający natychmiastowej operacji i hospitalizacji. Każdy dzień zwłoki może prowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia w części pola widzenia lub w całym oku.
Z tego powodu, gdy lekarz proponuje laseroterapię, nie warto czekać „aż samo przejdzie”. Zabieg jest szybki, bezbolesny i skuteczny, a jego wczesne wykonanie daje największą szansę na zachowanie pełnej sprawności wzrokowej.
Laseroterapia siatkówki oka to inwestycja w przyszłość widzenia. Odpowiednio wcześnie wykonana, potrafi zatrzymać chorobę i uchronić pacjenta przed dramatycznymi konsekwencjami odwarstwienia. Wystarczy zaufać specjalistom i działać, zanim objawy staną się nieodwracalne.