Zaćma i krótkowzroczność to dwie różne, ale często współistniejące wady wzroku. Wraz z wiekiem wiele osób, które przez całe życie były krótkowzroczne, zaczyna zmagać się również z postępującym zmętnieniem soczewki. Pojawia się więc pytanie: czy operacja zaćmy może być okazją do jednoczesnego usunięcia wady wzroku? A jeśli tak – czy wszczepienie odpowiedniej soczewki podczas zabiegu oznacza definitywne pożegnanie z okularami?
Zaćma i krótkowzroczność często występują razem
Zaćma to schorzenie polegające na stopniowym mętnieniu naturalnej soczewki oka, co prowadzi do pogorszenia ostrości widzenia, wrażliwości na światło, zamglenia obrazu i trudności w codziennym funkcjonowaniu. Najczęściej pojawia się po 60. roku życia, ale może rozwijać się również wcześniej – szczególnie u osób z chorobami przewlekłymi, po urazach lub przyjmujących niektóre leki.
Krótkowzroczność to z kolei wada refrakcji, w której promienie świetlne skupiają się przed siatkówką. Osoba krótkowzroczna dobrze widzi z bliska, ale ma trudności z dostrzeganiem odległych obiektów. Wysoka krótkowzroczność jest czynnikiem ryzyka rozwoju zaćmy – co oznacza, że obie przypadłości mogą występować jednocześnie i nasilać problemy ze wzrokiem.
Czy można skorygować krótkowzroczność przy okazji operacji zaćmy?
Tak – współczesna okulistyka daje możliwość nie tylko usunięcia zmętniałej soczewki, ale także jednoczesnej korekcji wady wzroku. Podczas zabiegu pacjentowi wszczepia się sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową, której moc można indywidualnie dobrać. Oznacza to, że laserowe usuwanie zaćmy może być okazją do wyrównania krótkowzroczności, nadwzroczności, a także astygmatyzmu.
Dzięki zaawansowanym metodom diagnostycznym i kalkulacyjnym lekarz jest w stanie dobrać moc soczewki tak, aby pacjent po operacji widział dobrze z daleka, bez konieczności noszenia okularów. Możliwe jest również zastosowanie soczewek multifokalnych lub EDOF (o wydłużonej ogniskowej), które umożliwiają ostre widzenie także na bliskie i pośrednie odległości.
Czy zawsze wszczepienie soczewki oznacza brak potrzeby noszenia okularów?
Choć celem operacji może być całkowita eliminacja potrzeby noszenia okularów, nie zawsze jest to możliwe w 100%. Efekty zależą od:
- rodzaju wszczepionej soczewki
- precyzji pomiarów przedoperacyjnych
- indywidualnej budowy oka
- oczekiwań pacjenta (np. ostrość do bliży vs do dali)
- obecności innych chorób oczu (np. AMD, astygmatyzm rogówkowy)
Soczewki jednoogniskowe umożliwiają ostre widzenie na jedną odległość – zazwyczaj do dali. W takim przypadku pacjent po zabiegu może potrzebować okularów do czytania. Soczewki multifokalne eliminują tę konieczność, ale nie każdy się do nich kwalifikuje – np. ze względu na stan siatkówki czy preferencje dotyczące jakości widzenia nocą.
Co decyduje o tym, jaką soczewkę można wszczepić w celu usunięcia zaćmy?
Dobór soczewki to jeden z najważniejszych etapów planowania operacji zaćmy. Decydują o tym:
- dokładne pomiary gałki ocznej – długość osiowa, głębokość komory przedniej, krzywizna rogówki
- obecność astygmatyzmu – przy większych wartościach stosuje się soczewki toryczne
- styl życia pacjenta – np. osoby aktywne zawodowo mogą preferować pełną niezależność od okularów
- budżet – niektóre typy soczewek (np. multifokalne, toryczne) są płatne dodatkowo
- inne choroby oczu – które mogą ograniczać wybór (np. zwyrodnienie plamki żółtej, retinopatia cukrzycowa)
Pacjent przed operacją przechodzi dokładne badania biometryczne i konsultację z okulistą, który na podstawie wyników oraz oczekiwań dobiera najlepszą możliwą opcję.
Czy i dla kogo operacja zaćmy jest alternatywą dla laserowej korekcji wzroku?
Dla osób po 50. roku życia, które mają stabilną wadę wzroku i objawy zaćmy, laserowe usuwanie zaćmy może być doskonałą alternatywą dla korekcji laserowej. Wymiana zmętniałej soczewki na sztuczną nie tylko przywraca przejrzystość widzenia, ale też – w zależności od wybranej soczewki – pozwala skorygować wadę refrakcji.
W odróżnieniu od laserowej korekcji wzroku (np. LASIK, PRK), która modyfikuje rogówkę, zabieg zaćmy działa „od wewnątrz” oka. Dlatego też dla pacjentów z cienką rogówką, zaawansowaną krótkowzrocznością lub innymi ograniczeniami anatomicznymi operacja zaćmy z odpowiednią soczewką może być bezpieczniejszym i skuteczniejszym rozwiązaniem.
Podsumowanie
Współczesna chirurgia zaćmy to nie tylko sposób na przywrócenie przejrzystości widzenia, ale także szansa na trwałe pozbycie się okularów – nawet u osób z wieloletnią krótkowzrocznością. Odpowiedni dobór soczewki pozwala skorygować wadę wzroku już podczas jednego zabiegu. Choć nie w każdym przypadku możliwa jest pełna rezygnacja z okularów, laserowe usuwanie zaćmy otwiera drzwi do zupełnie nowej jakości widzenia – jasnego, wyraźnego i komfortowego.