Integracja sensoryczna jest niezwykle ważną częścią rozwoju dziecka. Od niej zależy prawidłowy proces dorastania, uczenia się i funkcjonowania. Dlatego warto aktywować i wspierać tę zdolność już od najmłodszych lat. Na szczęście na rynku dostępnych jest wiele przedmiotów, które skutecznie wspomagają rozwój. Jakich pomocy dydaktycznych warto więc użyć do nauki integracji sensorycznej?
Czym jest integracja sensoryczna?
Termin integracja sensoryczna określa prawidłową organizację bodźców napływających przez receptory. Mózg, otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów, dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami.
Na tej podstawie mózg tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję nazywaną reakcją adaptacyjną. Jest to więc adekwatne reagowanie na otoczenie. Może być to reakcja zarówno fizyczna, jak i myślowa. Integracja sensoryczna jest procesem, dzięki któremu mózg otrzymując informację ze wszystkich systemów zmysłowych, dokonuje ich segregacji, rozpoznania, interpretacji i integracji z wcześniejszymi doświadczeniami. Jej powstanie zaczyna się jeszcze w okresie płodowym i trwa do około 7 roku życia. Integracja sensoryczna jest bardzo potrzebna i właśnie dlatego powinna być rozwijana zarówno w przedszkolu, jak i w pierwszych latach edukacji wczesnoszkolnej.
Integracja sensoryczna jest czymś niesamowicie praktycznym, a także niezbędnym każdemu człowiekowi do przetrwania i odpowiedniej reakcji na otoczenie. Szczególnie ważne jest więc to, aby jak najmocniej stymulować tę zdolność u dzieci. Służy to nie tylko rozwojowi psycho-ruchowemu, ale także bezpieczeństwu. Odpowiednia reakcja na bodźce zewnętrzne sprawia, że dziecko reaguje szybko na zagrożenie, jakim może być przykładowo nadjeżdżający samochód. Jednak różne schorzenia, a także nieprawidłowości powodują zaburzenia odczuwania tej zdolności.
Przedmioty rozwijające integrację sensoryczną
O odpowiedni rozwój integracji sensorycznej należy zadbać nie tylko w szkole, ale również w domu. Należy wprowadzić pierwsze ćwiczenia już dla niemowlaków, poprzez zabawki sensoryczne, które oddziaływają na malucha angażując wszystkie zmysły w odpowiedni sposób. Pamiętajmy, że zabawki sensoryczne są dostosowane do wieku dziecka. Oznacza to, że nie każda zabawka, która gra lub świeci, jest odpowiednia. Wprost przeciwnie, zbyt krzykliwa i głośna zabawka może nawet stresować dziecko. Najlepiej wybierać przedmioty, które wydają delikatne dźwięki różnego rodzaju np. szelest, grzechot, pisk, a także odbijają lub same emitują delikatne światło.
Dla starszych dzieci idealne będą klocki o różnych kształtach i barwach, odpowiednie gry i sprzęty angażujące ruchowo. Ważnym zmysłem, który warto rozwijać, jest także dotyk. W sprzedaży są więc zabawki, które składają się z różnych materiałów o różnej fakturze, które dziecko może do woli “wypróbowywać” ucząc się przy tym koordynacji ruchowej. Równie dobrze działają różnego rodzaju gniotki, które rozwijają zdolności manualne.
Pomocą edukacyjną w przypadku zaburzeń integracji sensorycznej są m.in. kolorowe klocki, które nie tylko rozwijają zdolności kreatywne u dzieci, ale także pamięć wzrokową i orientację przestrzenną, a także koordynację wzrokowo-ruchową. Jest to niezwykle ważne i wpływa na późniejszy rozwój dziecka, a także jego zdolność do nauki.
Tego typu zabawki kreatywne są szczególnie polecane dla dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej, zagrożonych dysleksją oraz dzieci dwujęzycznych. Oprócz zabawek angażujących psychologicznie do integracji sensorycznej potrzebna jest także aktywność ruchowa. Dlatego sale w nowoczesnych szkołach powinny być wyposażone w specjalistyczny sprzęt używany w celu wspomagania, modyfikowania bądź przywracania funkcji w zaburzeniach integracji sensorycznej. Są to m.in., huśtawka terapeutyczna, trampolina, czy tunel sensoryczny. Wybierając odpowiednie pomoce, musimy mieć na uwadze także materiały, z których zostały wykonane. Wszystkie zabawki powinny być wykonane z materiałów wysokiej jakości, nietoksycznych i przyjaznych dla środowiska.
Wybór pomocy w integracji sensorycznej jest bardzo duży i warto zwrócić na nie uwagę. Dziecko zaczyna odczuwać świat już w brzuchu mamy, dlatego warto wspomagać dziecko w rozwoju integracji sensorycznej już od narodzin. Doskonale służą ku temu różnego rodzaju zabawki, pomoce dydaktyczne i programy terapeutyczne. Wszystkie zostały stworzone na bazie pomysłów psychoterapeutów i pedagogów, więc korzystając z nich, możemy być pewni, że spełnią swoją funkcję, a ich użytkowanie zagwarantuje dzieciom wiele radości.