Pionizatory są jednym z niezbędnych elementów wyposażenia stosowanego w pracy z osobami niepełnosprawnymi, w tym także dziećmi, które po różnego rodzaju urazach, chorobach czy z powodu wad wrodzonych nie są w stanie samodzielnie utrzymać pozycji pionowej. Specjalna orteza (pionizator) wspomaga opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, ale wspomaga też jego prawidłowy rozwój i poprawia zdolności ruchowe małego pacjenta, tak ważne podczas procesu rehabilitacyjnego. Kiedy warto wykorzystać pionizator w rehabilitacji dzieci i jakie rodzaje sprawdzą się najlepiej dla małych pacjentów?
Czym jest i jak działa pionizator?
Pionizatory medyczne stosowane w rehabilitacji dzieci i dorosłych to specjalistyczne urządzenia dostępne w różnych formach i wariantach, których wybór dostosowuje się do kondycji fizycznej pacjenta oraz możliwości pracy z pacjentem podczas rehabilitacji skierowanej na pionizację, utrzymanie pozycji stojącej czy wreszcie chodzenie. Podstawowym celem stosowania pionizatorów nie jest oczywiście nauka samodzielnego poruszania się – w pierwszej kolejności urządzenia takie mają wspierać przede wszystkim bezpieczną i prawidłową zmianę pozycji z leżącej lub siedzącej na stojącą, co pozytywnie wpływa na pracę układu krwionośnego i pokarmowego, pozwala uniknąć negatywnych skutków długotrwałego leżenia, a także wzbudza do pracy cały układ kostny i ruchowy.
Kiedy stosuje się pionizatory u dzieci?
Pionizacja ciała u dzieci to zadanie realizowane najczęściej w przypadku najmłodszych pacjentów, u których ze względu na choroby wrodzone lub nieprawidłowy rozwój układu ruchowego niemożliwe jest samodzielne zajmowanie przez dziecko pozycji pionowej. Najczęściej więc stosowany jest u dzieci z niedowładami kończyn dolnych, przy mózgowym porażeniu dziecięcym, opóźnieniach w rozwoju motorycznym, w przypadku demineralizacji rdzenia kręgowego, urazach kręgosłupa powodujących niedowłady kończyn i wielu innych.
Pionizator można zastosować też u dzieci po przebytych wypadkach, u których konieczna jest reedukacja chodu i ponowne przyzwyczajenie układu ruchowego dziecka do pracy w pionie.
Pionizatory wspomagają dziecko w utrzymaniu się na nogach, w pozycji pionowej, nawet jeśli to pionizator wykonuje za ich ciało znaczną część pracy. Taka forma rehabilitacji wpływa pozytywnie nie tylko na fizyczny aspekt rozwoju dziecka, ale i jego psychikę – jeśli z powodu niepełnosprawności dziecko pozostaje przez cały czas w pozycji leżącej lub siedzącej, świadomość tego że może wstać znacząco pomaga w zachowaniu pozytywnego nastawienia oraz chęci do pracy i ćwiczeń. Z czasem, w zależności od stopnia niepełnosprawności, pionizator dla dzieci może wspomóc pociechę w stawianiu pierwszych kroków i nauce chodzenia (o ile skorzystamy z pionizatora dynamicznego, umożliwiającego poruszanie się).
Rodzaje pionizatorów – jaki model wybrać do pracy z dziećmi?
Podstawową i najważniejszą zasadą, jaką należy kierować się przy wyborze sprzętu rehabilitacyjnego dla dzieci jest możliwość rozwijania sprzętu wraz z wiekiem dziecka – pionizator musi „rosnąć” razem z dzieckiem, a nie wymagać od rodziców czy rehabilitantów zakupu nowego sprzętu co 6-12 miesięcy. Z tego też powodu wybiera się najczęściej pionizatory modułowe, z możliwością dopasowania ich do potrzeb dziecka na przestrzeni wielu lat pracy rehabilitacyjnej i szansą na zapewnienie tak ważnego komfortu na każdym etapie rehabilitacji.
Pośród podstawowych rodzajów pionizatorów wyróżnia się modele statyczne i dynamiczne. Te pierwsze, jak wskazuje nazwa, opierają się o sztywną konstrukcję wspomagającą utrzymanie prawidłowej postawy tułowia u dziecka nie mającego możliwości samodzielnego podtrzymywania się w pozycji pionowej.
Rozwiązanie takie przeznaczone jest przede wszystkim dla dzieci z silnym niedowładem ciała, dla którego pionizator stanowi podstawowe wsparcie i pozwala na utrzymanie bezpiecznej i pewnej pozycji pionowej.
Pionizatory statyczne uniemożliwiają samodzielne chodzenie, ale na rynku pojawiają się modele które mogą przemieszczać się na kółkach i ułatwić opiekunowi poruszanie się z pacjentem np. w obrębie pokoju czy mieszkania bez konieczności przesadzania go na wózek.
Konstrukcja pionizatorów dynamicznych odbiega znacząco od sztywnego korpusu pionizatora statycznego, ale w przypadku rehabilitacji nakierowanej na stopniowy powrót do samodzielnego poruszania się, pionizatory tego typu staną się znacznie większym wsparciem rehabilitacyjnym. Pomimo bardziej skomplikowanej konstrukcji wspomagającej utrzymanie prawidłowej postawy pionowej oraz poprawną pracę mięśni, pionizatory dynamiczne można przyrównać częściowo do chodzików dla dzieci. Ich rolą jest w dalszym ciągu wspieranie zachowania pozycji pionowej, jednak podstawowym zadaniem pionizatora dynamicznego jest ułatwienie dziecku pracy nad poruszaniem się.