Psychoterapia jest jedną ze skuteczniejszych technik leczenia wielu zaburzeń psychicznych, lęków, uzależnień, a w przypadku par także prób ratowania małżeństw. W ramach psychoterapii wyróżnia się jednak różne nurty terapeutyczne stosowane odpowiednio w zależności od rodzaju zaburzeń i wymaganej przez pacjenta pomocy. Wśród najpopularniejszych wymienić należy przede wszystkim psychoterapię behawioralną oraz psychodynamiczną. Czym charakteryzują się obydwa nurty i jak wybrać odpowiedni rodzaj psychoterapii?
Psychoterapia psychodynamiczna
Terapia psychodynamiczna jest zbliżona do terapii psychoanalitycznej i opiera się w dużej mierze na stworzonej przez Freuda psychoanalizie. Jej podstawowym założeniem jest stwierdzenie, że różne objawy psychopatologiczne, a więc wszelkiego rodzaju lęki, zaburzenia nastroju czy nawet zaburzenia osobowości są wynikiem nieuświadomionych sobie konfliktów psychologicznych, które należy rozwiązać podczas terapii.
Psychoterapia psychodynamiczna skupia się przede wszystkim na problemach, z którymi nie radzimy sobie na bieżąco i ze względu na ich ogromny ciężar emocjonalny spychamy do nieświadomości. Działanie takie, choć często pozwala uniknąć całkowitego załamania nerwowego, uniemożliwia rozwiązanie problemu i zwykle skutkuje pojawieniem się konfliktu psychologicznego wpływającego bezpośrednio na rozwój różnorodnych zaburzeń natury psychicznej.
Istotą psychoterapii psychodynamicznej jest wykrycie i rozpracowanie ukrytych w nieświadomości konfliktów wewnętrznych poprzez rozmowę z psychoterapeutą. Rozmowy w gabinecie specjalisty prowadzone są tu twarzą w twarz, umożliwiając odczytanie reakcji i zachowania pacjenta w zetknięciu z określoną sytuacją i wspomnieniem. Tylko tak psychoterapeuta jest w stanie zwrócić uwagę na tematy, których pacjent unika, zinterpretować jego zachowania i wyprowadzić rozmowę na poziom umożliwiający rozwiązanie wewnętrznego konfliktu psychicznego.
Terapia behawioralna
Drugą pod względem częstotliwości stosowanych w gabinetach psychoterapeutów techniką leczenia jest terapia behawioralna, charakteryzowana przez wielu jako jedna z najbardziej skutecznych technik leczenia zaburzeń psychicznych. Psychoterapię behawioralną wykorzystuje się głównie w przypadku zaburzeń o podłożu depresyjnym oraz lęków, które należy nie tylko przepracować, ale i wypracować zupełnie nowe reakcje na znane i wywołujące problem bodźce.
Psychoterapia behawioralna skupia się na wypracowywanych przez pacjentów wzorcach zachowań, które nie zawsze są prawidłowe – lęki są tutaj najlepszym przykładem nieracjonalnego schematu działania, który z pomocą psychoterapii może zostać ukierunkowany w dobrą stronę.
Terapia poznawczo-behawioralna sprawdza się najskuteczniej w leczeniu zaburzeń związanych z lękiem i depresją, bo to właśnie tego rodzaju zaburzenia opierają się w dużej mierze o nieprawidłowe reakcje na codzienne sytuacje i bodźce. Psychoterapia behawioralna odnosi duże sukcesy na polu walki z fobiami, lękami, napadami nerwicy, depresją, zaburzeniami odżywiania, schizofrenią czy stresem pourazowym. Techniki wykorzystywane przez psychoterapeutów behawioralnych skupiają się na aktualnych wydarzeniach i rozpracowaniu tego, co dzieje się tu i teraz.
Psychoterapia behawioralna i psychodynamiczna – jaką terapię wybrać?
Terapia psychodynamiczna skupia się na zaburzeniach zakorzenionych głęboko w podświadomości człowieka, wynikających często z przyczyn ukrytych w nieświadomości i powodujących problemy w czasie rzeczywistym nie wynikające bezpośrednio z bieżących sytuacji. Ten wariant psychoterapii indywidualnej warto wybrać więc, jeśli pacjent zmaga się z zaburzeniami nastroju, zaburzeniami odżywiania, zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami osobowości, stresem pourazowym czy problemami w relacjach z innymi ludźmi i te nie wynikają z sytuacji przeżytych w przeszłości i zamkniętych w nieświadomości w celu ochrony własnej psychiki.
Psychoterapia behawioralna jest w pewnym stopniu całkowitym przeciwieństwem terapii psychodynamicznej – jej skupienie pada na najbardziej bieżące wydarzenia oraz zaburzenia zakorzenione w bodźcach występujących tu i teraz. Obydwie techniki mogą być stosowane w połączeniu, jeśli problem dotykający pacjenta jest bardziej złożony i często wykorzystywane są do leczenia tych samych zaburzeń. Psychoterapię behawioralną wybiera się zwykle w sytuacjach dotyczących bezpośrednio zachowania, a psychoterapię psychodynamiczną w sytuacjach związanych z przeszłymi przeżyciami i długotrwałymi problemami natury psychicznej.